Kegeloefeningen – misschien heb je er al wel eens van gehoord. Of ze gedaan. Veel mensen doe ze om hun verzwakte bekkenbodemspieren te trainen. Helaas werken ze meestal niet. En bij overactieve bekkenbodemspieren werken ze zelfs averechts.

Als Kegeloefeningen je niet hebben geholpen, dan ligt dat dus waarschijnlijk niet aan jou. Hoe dat komt, lees je in dit artikel.

Hoe zijn Kegeloefeningen ontstaan? 

Dokter Kegel (1894-1972) was een Amerikaans gynaecoloog en een bevlogen arts. Hij zag vrouwen met ernstig urineverlies op zijn spreekuur, die geopereerd wilden worden. Die operaties waren ingrijpend en hielpen vaker niet dan wel.  

Kegel wilde die operaties voorkómen. Hij hoorde via een goede vriend over een techniek die inheemse Afrikaanse vrouwen gebruikten na de bevalling om hun bekkenbodemspieren te trainen. Zij trainden de spieren van de bekkenbodem met weerstand. 

Kegel ontwikkelde een apparaatje, dat hij de perineometer noemde, waarmee hij de vrouwen ging behandelen. Dat was wel wat in die tijd, want het apparaatje zag eruit als een soort dildo. Die staaf zorgde voor de weerstand waar vrouwen tegenin moesten knijpen.  

En dat werkte. Maar liefst 84% van de vrouwen stopte haar urineverlies. Dokter Kegel schreef diverse wetenschappelijk artikelen over de resultaten. De Kegeloefeningen werden op die manier befaamd.  

Maar helaas ging het mis vanaf het moment dat dokter Kegel met pensioen ging. 

Wat zijn Kegeloefeningen?

De oorspronkelijke Kegeloefeningen bestaan uit het samenknijpen van de bekkenbodemspieren tegen een weerstand in. Dat kan goed helpen bij verzwakte bekkenbodemspieren.

Waarom doen we dat dan niet meer? Allereerst door het taboe. Denk je eens in: de dokter bracht een soort dildo in de vagina van de vrouw in zijn behandelkamer waar zij dan tegenin moest knijpen. Er waren in die tijd vast veel vrouwen én artsen die dat niet wilden. 

In de wetenschappelijke literatuur zijn in de loop van de jaren de Kegeloefeningen ‘uitgekleed’ tot samenknijpen tegen de lucht in. 

Dit samenknijpen tegen de lucht in helpt een beetje bij sommige vrouwen (36%), blijkt uit Nederlands onderzoek. Je moet ook nog levenslang oefeningen blijven doen, want als je stopt, komen de klachten zo weer terug. 

De moderne Kegeloefeningen zijn dus geen échte Kegeloefeningen meer. De weerstand is verdwenen en dat maakt dat de kans zeer groot is dat je geen baat erbij hebt. 

Waarom is trainen met weerstand belangrijk?

Als je je spieren wilt trainen, je beenspieren bijvoorbeeld, wat doe je dan als je fietst? Je zet je versnelling een standje hoger, zodat je meer weerstand krijgt.

Als je je borstspieren wilt versterken, dan ga je je opdrukken. Je zou je tegen een muur, dus staand, kunnen wegdrukken.

Maar het werkt beter als je jezelf opdrukt vanaf de grond. Waarom? Omdat de zwaartekracht zorgt voor de weerstand.

Als je je armspieren wilt versterken, doe je dat ook met een gewicht in je hand.

Waarom zou je dan je bekkenbodemspieren trainen zonder weerstand?

Waarom trainen met weerstand niet genoeg is

Nu denk je misschien dat je met een dildo, vibrator of een Perifit kunt trainen en zo van je urineverlies af komt. Maar zo simpel is het helaas niet

Overactieve bekkenbodemspieren verkrampen

Kijk, in de tijd van dokter Kegel hadden de meeste vrouwen veel meer bevallingen achter de rug dan nu. Ze kozen tenslotte voor een ingrijpende operatie. Deze vrouwen hadden hoogstwaarschijnlijk verzwakte bekkenbodemspieren.

De moderne westerse vrouw heeft minder bevallingen achter de rug dan toen. Maar belangrijker: ze beweegt veel minder, heeft het druk en zit veel in haar hoofd. Allemaal factoren die zorgen dat de bekkenbodemspieren te gespannen worden. Een andere term hiervoor is overactieve bekkenbodemspieren.

Bij een te strak gespannen of overactieve bekkenbodem moet je zorgen voor goede ontspanning. En niet ‘losgaan’ op Kegeloefeningen. Dat leidt alleen maar tot verkrampte bekkenbodemspieren.

De bekkenbodem en emoties

Daarbij komt dat je bekkenbodemspieren reageren op emoties. Hoe dat werkt? Eigenlijk heel simpel. In tijden van stress hebben veel mensen last van gespannen kaken, tandenknarsen, een stijve nek of lage rugklachten.

De kaakspieren, nekspieren, lage rugspieren en bekkenbodemspieren zijn spieren die spanning en emoties opslaan. Als jij spanningshoofdpijn hebt of rugklachten, kun je ervan uitgaan dat je bekkenbodemspieren ook te strak gespannen zijn.

Tegenwoordig hebben de meeste vrouwen – en mannen trouwens ook – overactieve bekkenbodemspieren.

Mijn ervaring is dat het supergoed helpt als vrouwen (en mannen) aandacht besteden aan het verwerken van indrukwekkende gebeurtenissen. Als die aandacht er is, verdwijnt het urineverlies soms vanzelf. In ieder geval werken oefeningen voor de bekkenbodem opeens wél.

Bij indrukwekkende gebeurtenissen denk je misschien aan nare seksuele ervaringen, maar dat hoeft helemaal niet te spelen. Er zijn heel veel gebeurtenissen die indrukwekkend (geweest) kunnen zijn.

Dat kan een miskraam zijn of een zware bevalling, gepest zijn op school, spanningen thuis, een echtscheiding, een doodgeboren kindje. En dan vooral als er geen aandacht is besteed aan jouw verdriet of teleurstelling.

We gaan maar dóór en hebben het er niet meer over. Terwijl ons lijf die spanning en dat verdriet wel degelijk opslaan. “Oud zeer”, noemt voormalig psychiater Bram Bakker dat.

Hoe train je je bekkenbodemspieren?

Het is bewezen dat het doen van bekkenbodem oefeningen met weerstand werkt bij vrouwen met verzwakte bekkenbodemspieren. De echte Kegeloefeningen dus.

In de SUN training besteden we daarnaast veel aandacht aan het leren ontspannen van de bekkenbodemspieren. Vrouwen met overactieve bekkenbodemspieren hebben daar superveel baat bij.

Daarnaast is het belangrijk om verder te kijken dan alleen maar wat oefeningen voor je spieren. Je lijf is geen robot. Bij de SUN training hebben we oog voor emotionele factoren die het stoppen van urineverlies in de weg kunnen staan.

Daarom zijn de succespercentages bij de SUN training nog hoger dan dokter Kegel bereikte: Geen 84% maar 93%.

Wil je weten wat anderen van de SUN training vinden? Kijk maar eens bij de uitgebreide reviews over de SUN training.

• Perkins J. Vaginal weights for assessment and training of the pelvic floor. JWOCN, 1998: 25(4); 206-16. https://doi.org/10.1016/S1071-5754(98)90065-1.
• Herbison G, Dean N. Weighted vaginal cones for urinary incontinence. Cochrane Database of Systematic Reviews. 2013:7. Art. No.: CD002114. DOI: 10.1002/14651858.CD002114.pub2
• De Gynaecoloog
• Kegel AH. The nonsurgical treatment of genital relaxation; use of the perineometer as an aid in restoring anatomic and functional structure. Ann West Med Surg. 1948;2(5):213-6.